“Özgürlüğe mahkûmuz!” Sartre ilk bakışta çelişki arz eder görünen bu mottoyu Avrupa’nın had safhada kimlik bunalımı yaşadığı bir dönemde dile getirmişti, İkinci Dünya Savaşı esnasında. Kimliklerin uçmasına, uçuşmasına, giderek silinip gitmesine methiyeler düzüldüğü zamanımıza uygun motto ise –Bauman’ın ağzından sadır olsa hiç şaşmayacağımız–  “Özgürüz, çünkü özgürüz!” ifadesi olabilir. Denebilirse, Sartre’ın uçağı havada olduğunu bilmekle birlikte yerle yani kuleyle bağlantı arayan bir uçaktı –filozofun Marksizm ile uzatmalı flörtünü, keza Diyalektik Aklın Eleştirisi’nde giriştiği çabayı hatırlayalım. Bauman’ın “zaviye”sinden bakınca ise kuleyle bağlantısını yitirmiş, giderek böyle bir bağlantısızlığı kendi varlık hikmeti sayar olmuş menzilsiz, güzergâhsız bir uçakla karşı karşıyayız: ‘Uçan çünkü uçan bir uçak’. Uçaktaki yolcuların şen şakrak kahkahaları her türden kule bilincini yani ‘Kimiz, nereye gidiyoruz?’ sorusunu bastırmaktadır. Bu postmodern uçaktan farklı perdelerden, çoğul bir edayla, ama aslında yekpâre –evet, yekpâre–  bir seda yükseliyor: ‘Kim isek kimiz; uçuyoruz, çünkü uçuyoruz!’. Hürlüğün, Hazzın ve Hızın belirleyici olduğu oyuncul bir döngüdür bu.
Postmodernlerin ikili karşıtlıkları yapı-bozumuna uğratmaya olan düşkünlükleri malumdur; bu yüzdendir ki müphemliğe, akışkanlığa, ertelemeye bayılırlar. Ne ki, o çokça tebcil ettikleri fark (différence) bakarsınız kolayca kayıtsızlığa (indifférence) dönüşüvermiştir. Biz postmodernizm denen hadisenin, hem –esas anlamda– modernizmin bir süreği olduğunu, hem de –tali anlamda– (modernizmden) bir sapma olduğunu düşünme eğilimindeyiz: Modernizmin son-uc’unda süreği olduğu modernizmden bir ‘sapma’ olarak ortaya çıkan postmodernizm, bugün en azından bazı tezahürleri itibarıyla adeta sapma olarak sapma halini almıştır. Amerikan akademik ve entelektüel pazarının ‘postmodern düşünürler’ olarak yaftalayıp fikirlerini sulandıra-ballandıra üzerimize yapış yapış akıttığı Foucault, Deleuze, Derrida, Levinas gibi düşünürler –ilginçtir– postmodernizm yaftasını üzerlerinden hep silkelemeye çalışmışlardır. Yine de, belki kendileri rağmına da olsa, bugün bu düşünürlerin fikirlerinin postmodern bir alımlanışı ile karşı karşıyayız. Hakim ve yaygın bir alımlama tarzıdır bu.